Diyarbakır Eski Ermeni Köyleri Yerleşimleri Kiliseleri Merkezleri Yerleşkeleri

Ermeni Evlerindeki Gizli Para Kasaları Nerelerde Olur?
 

Rum Ermeni Kiliselerinde Gizli Para Kasaları Nerelerde Olur?
 

Haç Define İşareti Anlamı Nedir? İstavroz Çözümü Nasıl Olur?

Diyarbakır Eski Ermeni Köyleri Yerleşimleri Kiliseleri Merkezleri Yerleşkeleri

   Asmalık köy - Çermik - Diyarbakır

1960e DİE: Pahsor

1928 K: Poxsor [ Erm ]

■ Zaza yerleşimi metonio

    Köksal köy - Çermik - Diyarbakır

1928 K: Ekrek [ Erm akrag "çiftlik" ]

■ Zaza yerleşimi metonio

    Petekkaya köy - Çermik - Diyarbakır

1928 K: Nişinik [ Erm nışvenig "bademli" ]

■ Türk yerleşimi metonio

    Pınarlı köy - Çermik - Diyarbakır

1928 K: Bağvenk [ Erm vank' "manastır" ]

■ Zaza yerleşimi metonio

    Çermik ilçe - Çermik - Diyarbakır

K1579 Şer: Çermûg

E1100: Çermug [ Erm "ılıca" ]

■ Eski çağda Abarne, daha sonra Valarsakoupolis adını taşımıştır. SN

■ © 24.10.1821 Tuna sahillerinde bina olunan kaleler masrafı için üçe ayrılan Şeyh Bezinli aşiretinin Çermik'teki kısmının hisselerine düşen beş yüz kuruşu miriye teslim eyledikleri. deyar heyran

■ Çermik İlçesi Diyarbakır; 1530 yılı Tahririnde Diyarbakır Eyaletine bağlı ve Çüngüş’ü de içine alan “ÇİRMÜK LİVASI” olarak kayıtlıdır. *Kayıt şöyledir; “1530 tarihli ve 998 Numaralı Muhâsebe-i Vilayet-i Diyâr-i Bekr ve ‘Arab ve Zü’l-Kadiriyye Defteri Cilt II’de”, “DİYAR-İ BEKR VİLAYETİ, ÇİRMÜK LİVASI” biçimindedir. 1102-1409 yılları arasında Artuklu Beyliği sonraki dönemde Akkoyunlu Egemenliği altında kalmıştır.1516 sonrasında Yavuz Sultan Selim tarafından ele geçirilen bölge, Padişah Hassı olarak ayrılmış ve Osmanlı imparatorluğunun isteği üzere Kürd aşiretleri tarafından, Türk unsurları bölgeden arındırılmıştır. Çirmük Livasında nefs yani merkez dışında Berdeniç, Ebu-Tahir, Çüngüs ve Hisaran nahiyeleri kayıtlı. Merkezde 6 cemaat yerleşmiş bunlardan 135 hane Erâmine (Ermeni) 146 hane de İslamiye olarak kayıtlı. Cemaatler çoğunlukla yerleşim yeri adıyla anılmış. Merkezde (Nefs’de) açıktan belirtilenler ‘Eramine’ler ve “Mevlana Mahmud evladı” adında iki topluluktur, Çirmük kazasında yerleşmiş bilinen Ekrad (Kürd) aşiret ve cemaatleri şunlardır; Milli Ekrad ‘asireti cema‘ati; Batlu Ekrad ‘asireti cema‘ati; Gigî Ekrad [Kikî Ekrad ‘asireti] ‘asireti cema‘ati; Hevânlu [Modanlu] Ekrad ‘asireti cema‘ati Melevânlu Ekrad ‘asireti cema‘ati; Merdanlu Ekrad cema‘ati; Mersavi [Vasavi] Ekrad ‘asireti cema‘ati; Zilan cema‘ati; Bununla birlikte Tur-Ali, Kara-Musa, Gözü-Büyük, Hoş-oğlu (İvaz-oğlu), Ürküt ve Şeyhlü gibi Türk cemaatler adları kayıtlıdır. Seyh Bizinī cema‘ati ise hicri 932 miladi 1525/1526 tarihli 134 numaralı tahrir defteri sayfa 2’de Amid Livasında kayıtlıdır o tarihlerde, Çirmük Livasında bulunmamaktadırlar. Etimolojisi Ermenice “Sıcak Maden Suyu” anlamındadır ve “Cermûg” biçiminde telaffuz edilir. Kelime ilk defa Ermeni tarihçi ve tarihi Ermeni Vilayeti “Syunik” Metropolitan Piskoposu olan “Stephen Orbelian”ın (MS. 1250-1305) “Syunik” vilayetinin güney kentlerinden birisi olan Sisakan (Sisian) kentinin tarihini yazdığı (Patmutyun Nahangin Sisakan) adlı kitapta görülmüştür.

■ Türk yerleşimi metonio

    Balcılar köy - Çüngüş - Diyarbakır

1928 K: Norşin [ Erm norşén "yeniköy" ]

■ Zaza yerleşimi metonio

    Yazyağmuru köy - Çüngüş - Diyarbakır

1928 K: Ekrek [ Erm akrag "çiftlik" ]

■ Zaza yerleşimi metonio

    Arıköy köy - Dicle - Diyarbakır

Eski adı: Yukarı Kertinik [ Erm ]

    Değirmenli köy - Dicle - Diyarbakır

1928 K: Zoxur Eğnik [ Erm agnig "pınarcık" ]

    Yukarıtaşağıl mah Taşağıl - Dicle - Diyarbakır

1928 K: Xaçekçur [ Erm ]

    Koyunalan köy - Ergani (Ahmetli bucağı) - Diyarbakır

K1998 ŞAs: Meyadûn

1928 K: Miyadun [ Erm miyagadun "keşişevi" ]

    Deringöze köy - Ergani - Diyarbakır

1928, K1998: Vankuk [ Erm vank'ug "manastırcık" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.

    Dibektaş köy - Ergani - Diyarbakır

K1998 ŞAs: Zimayig [ Erm dzımag "kuzyer" ]

1928 K: Zimayik

    Kesentaş köy - Ergani - Diyarbakır

1928, K1998: Gisgis/Gısgıs [ Erm gésgés "yarıyarı (kısmen müslümanlaşmış fakat Hıristiyan geleneklerini sürdüren kişi vey" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.

    Buzluca mz - Ergani - Diyarbakır

1928 K: Boç [ Erm boç "kuyruk" ]

    Güllük köy - Kulp (Ağaçlı bucağı) - Diyarbakır

1928 K: Kokan

E1910 KEA: Koknatsor [ Erm "Kokan (?) deresi" ]

    Kayacık köy - Kulp (Akçasır bucağı) - Diyarbakır

1928 K: İnikan [ Erm innagnyan "dokuzpınarlı" ]

    Yüklüce mah Karabulak - Kulp - Diyarbakır

1928 K: Kiğirvank

E1902 Epr II.211: Kéğervank' [ Erm "köyler manastırı?" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.

    Karlık mz - Kulp - Diyarbakır

1928 K: Hinzé

E1902 Epr: Indzak'ar [ Erm "adak taşı" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.

    ? mz - Kulp - Diyarbakır

E1902, 1928 Epr, K: Hartik [ Erm hart'ig ]

■ Bugünkü adı bilinmemektedir.

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.

    Arıklı köy - Lice - Diyarbakır

1928 K: Hüseynik [ Erm husnyak/husenik "küçük usta" ]

    Damar köy - Lice - Diyarbakır

1928 K: Sernis/Sarnis [ Erm sarnisd "dağ yerleşimi" ]

■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.

■ 20. yy başında Ermenilerle meskûn olan köyde Surp Tovmas, Surp Sarkis, Surp Agop, Surp Toros, Surp Şmavon kiliseleri mevcuttu. SN

    Ergin köy - Lice - Diyarbakır

1928 K: Mark [ Erm mark "çayır" ]

    Yalımlı köy - Lice - Diyarbakır

1928 K: Xosor [ Erm xosor "yamuk, eğri" ]

    Diyarbakır il - Merkez - Diyarbakır

E1900: Dikranagerd [ Erm "Kral Dikran (MÖ 95-55) kenti" ]

1282 Bibi: Amîd

Y17 Str: Amida

As1300-: Amedu [ Süry amîdâ "sütunlu?" ]

1282 Bibi: Diyar-ı Bekr (idari bölge) [ Ar "Bekr (aş.) diyarı" ]

■ Diyarbekr 7. yy'dan itibaren bölge ve idari birim adı, Amida/Amêd ise kent adıdır. Osmanlı yönetiminin so dönemlerinde yerleşim adı olarak da Diyarbekir kullanılmıştır. 1937'de Atatürk'ün emriyle Diyarbakır yazımı benimsendi. ■ Ermenicede 19. yy sonlarından itibaren görülen Dikranagerd/Tigranakert adı, Peder İnciciyan'ın genel kabul gören yanlış aktarımından doğan bir hatadır. MÖ 1. yy'da kurulan antik Dikranagerd kentinin yeri bilinmemektedir. Miyafarkin/Silvan (veya Erzen/Garzan) olması daha güçlü olasılıktır. SN

    Bağpınar mah Sur - Merkez-Sur - Diyarbakır

1928 K: Büyük Zoğzunç [ Erm ]

    Bağdere köy - Silvan (Bağdere bucağı) - Diyarbakır

1928 K: Başnik [ Erm pajnig "hissecik" ]