Rum Ermeni Kiliselerinde Gizli Para Kasaları Nerelerde Olur?
Haç Define İşareti Anlamı Nedir? İstavroz Çözümü Nasıl Olur?
Tunceli Dersim Şehrindeki Eski Ermeni Köyleri
Bozağaç köy - Çemişgezek (Akçapınar bucağı) - Tunceli
1928 K: Erkeğan
1518 T: érgekağin [ Erm ...gağin "fındık, meşe palamudu" ]
■ Belki ergangağin `uzunpalamut` veya arkagağin `bir tür palamut`. Kemah'a bağlı aynı isimli bir köy mevcuttur. SN
Bölmebelen mz - Çemişgezek (Akçapınar bucağı) - Tunceli
1928 K: Norenik [ Erm morenik? "böğürtlenli" ]
1530 T: Nornik
Çalıbaşı mz - Çemişgezek (Akçapınar bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Eşkünüzimmiyan
1928 K: Eşgüni Zimmiyan
E1879: Aşgani/Aşgni [ Erm ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
Payamdüzü köy - Çemişgezek (Akçapınar bucağı) - Tunceli
1928 K: Sinsor
E1879, E1914 AY, K&P: Tsıntsor [ Erm tsor "dere" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Sarıbalta köy - Çemişgezek (Akçapınar bucağı) - Tunceli
1928 K: Komer [ Erm "ağıllar" ]
Yemişdere köy - Çemişgezek (Akçapınar bucağı) - Tunceli
1928 K: Devderiç
1530 T: Devderic/Derderic [ Erm tavtar'ic "Davut köyü" ]
■ Ermenice çok sayıda yer adında görülen ar'ic sözcüğü için Erzincan Kemah Eriç maddesine bakınız. ■ Yerel Kürtçede kullanılan Dew-direj (`uzun-ağız`) adı şüphesiz yakıştırmadır. SN
Akçayunt köy - Çemişgezek (Gedikler bucağı) - Tunceli
1928 K: Xozakpur [ Erm xozağpür "domuzpınar" ]
Alçılı mz - Çemişgezek (Gedikler bucağı) - Tunceli
1928 K: Evrek
E1879 AY: Averag [ Erm "ören" ]
Arpaderen köy - Çemişgezek - Tunceli
1946 MYK: Biradi
1928 K: Biradi Maruşka [ Kürd bîradî "kuyugören" ]
E1879, E1914 AY, K&P: Morışga [ Erm ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Aşağıdemirbük köy - Çemişgezek (Gedikler bucağı) - Tunceli
1928 K: Aşağı Vartinik [ Erm vartenik' "güllük" ]
Cebe köy - Çemişgezek (Gedikler bucağı) - Tunceli
E1901, 1928 Vic, K: Pazapun [ Erm pazapun "şahin yuvası" ]
Y17 Str: Bazêbon
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Dedebeyli mz - Çemişgezek (Gedikler bucağı) - Tunceli
1928 K: Venk [ Erm vank' "manastır" ]
Ekindere mz - Çemişgezek (Gedikler bucağı) - Tunceli
1928 K: Rabat [ Tr rabâṭ "han, tekke" ]
E1879 AY: Hrabad [ Erm "han, tekke" ]
■ Arapça rabâṭ sözcüğü `kervansaray, yolcu veya dervişlerin konakladığı han, zaviye` anlamındadır. Gerek Türkçe gerek (hrabad şeklinde) Ermenicede kullanılır. Türkiye'de yer adı olan on civarında Rabat'ın hemen hepsi Ermenicenin yaygın olduğu illerdedir (Erzurum, Erzincan, Dersim, Bitlis, Batman, Ardahan). SN
Gedikler köy - Çemişgezek (Gedikler bucağı) - Tunceli
1928, 1946 K, MYK: Germili
E1879, E1902 AY, Epr: Garmri [ Erm garmri "kızıl" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
■ 20. yy başında 200 kadar Hıristiyan Ermeni ile birlikte 70 hane (400 nüfus) 18. yy sonlarında Müslüman olmuş Ermeni kökenli aile yaşamaktaydı. SN
Yukarıdemirbük mz - Çemişgezek (Gedikler bucağı) - Tunceli
1928 K: Türk Vartinik [ Erm vartenik' "güllük" ]
Aşağıbudak köy - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Türk Karavenk [ Erm karavank' "taşmanastır" ]
■ Sünni Türk yerleşimi
Dokuzdönüm mz - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Oğusar [ Erm "sırttepe?" ]
■ Sünni Türk yerleşimi
Erbeşik mz - Çemişgezek - Tunceli
1946 MYK: Eşkünisefine
1928 K: Eşgüni-i Sefine [ Erm aşgni ]
Gözlüçayır köy - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Ekrek
E1879, E1914 AY, K&P: Yerits Akrag [ Erm "papaz çiftliği" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi. Şimdi Alevi Zaza yerleşimi
Karasar köy - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Karasar [ Erm "taş dağı" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Sünni Türk yerleşimi
Kışlak mz - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Germikar [ Erm garmirkar "kızıltaş" ]
Paşacık köy - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Oskix/Oskiğ
E1914 K&P: Ôtsküğ [ Erm "yılanköy" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Alevi yerleşimi
Sakyol köy - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Pulur [ Erm plur "höyük" ]
■ Eski köy baraj altında kaldı. SN
Vişneli köy - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Birexi
E1879, E1902 AY, Epr: Prexi [ Erm ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Yukarıbudak köy - Çemişgezek - Tunceli
Eski adı: Yukarı Karavank [ Erm k'aravank' "taşmanastır" ]
Yünbüken köy - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Germisik [ Erm Garmirtsik "Kayserililer" ]
■ Eski ve Orta dönem Ermenicede Karmir (Garmir) adı, merkezi Kayseri olan Kapadokya ülkesinin adıdır. Kayseri yakınındaki Germir ve Sivas Gemerek (Garmrak = Küçük Kapadokya) adları aynı sözcükten kaynaklanır. SN
Akçapınar köy - Çemişgezek (Akçapınar bucağı) - Tunceli
1928 K: Vaskovan
E1777: Vasılgavan [ Erm "Vasilcik (öz.) kenti" ]
E1063 Mat 7: Vasakavan [ Erm "Vasak (öz.) kenti?" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
■ İmparator Nikeforos Fokas 969 yılında Ioannes Tsimiskes öldürüldükten sonra oğlu Vasil, Tsimiskes'in anayurduna yakın olan bu yerde hapsedilmişti. SN
Çemişgezek ilçe - Çemişgezek - Tunceli
1282 Bibi: Çemişgezek
E1163 Mat: Çmşgadzagk' [ Erm "Çmşgig (öz.) inleri" ]
■ Antik Hierapolis kentidir. Çmşgig, Rum imparatoru Ioannes Tzimiskes'in (h 969-976) Ermenice adıdır. Bölgede 300 yıl süren Arap egemenliğine son vererek önemli toplumsal düzenlemeler yapmıştır. Kasabanın adı muhtemelen Çemişgezek deresi üzerinde hücreler şeklinde kayaya oyulmuş olan tarihi manastırdan gelir. SN
■ © 17.09.1754 Çemişgezek kazasında sakin Şeyh Hasanlı, Desmeli, Keratlı ve Karaballı Kürdlerinin ... deyar heyran
Çizmeli mz - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Eğnik
E1901 Vic: Agnig [ Erm "pınarcık" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Tekeli köy - Çemişgezek - Tunceli
1928 K: Axtük
E1901, E1914 Vic, K&P: Hağt'ug [ Erm ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
■ 1914'te 297 nüfuslu Ermeni yerleşimi idi; Surp Minas ve Yerits Mangants adına iki kilisesi vardı. SN
? mz - Çemişgezek - Tunceli
E1914 K&P: Ardga/Ardegan [ Erm "ovacık" ]
■ Bugünkü adı bilinmemektedir.
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
Taşıtlı köy - Hozat (Geyiksuyu bucağı) - Tunceli
1928 K: Torut [ Erm t'orud "akıntılı, çağlayanlı" ]
■ EES'de “Tor” kök sözcüğü var, akıntı, gözyaşı gibi anlamları belirtiliyor. Bundan türeyen Torel: Su gibi akmak anlamında. Buna göre Torud/Torut da akıntılı anlamında yorumlanabilir, ki aynı isimli Torut deresi var, köyün bulunduğu araziden kaynak alıp Munzur çayına dökülüyor. - Hovsep Hayreni SN
Çığırlı köy - Hozat (Geyiksuyu bucağı) - Tunceli
1928 K: Zımek [ Erm dzımag "kuz yer, kuzey" ]
Altınçevre köy - Hozat - Tunceli
1928 K: Incığa
E1878, E1902 AY, Epr: Incğag/Incğıga [ Erm ıncğag "buzağıcık, balacık" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
■ 20. yy başında yarı yarıya Ermeni ve Sünni nüfusu ve Surp Minas kilisesi vardı. SN
Bilekli x - Hozat - Tunceli
Eski adı: Muxsor/Mıksor [ Erm ]
■ Kürd yerleşimi (Laçinan(-Koçgiri) aşireti).
■ 1994 yılında boşaltılarak tahrip edilmiştir. SN
Geçimli köy - Hozat - Tunceli
1928 K: Érgan
E1878, E1914 AY, K&P: Ergan [ Erm "uzun" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
■ 20. yy başında 70 kadar Alevi ve 30 kadar Ermeni nüfusu ile Surp HArutyun kilisesi vardı. SN
■ Tam ismi, "uzunceviz ağacı" manasında Yergan Inguzak'tır. Eski adı Ergen olarak da söylenegelirmiş. bulut83
İnköy köy - Hozat - Tunceli
1928 K: İn
E1914: İnı [ Erm inı "dokuz" ]
■ Rivayete göre köyün adı Ermenice İnı Yegeğetsiner (dokuzkilise) adından türemiştir. Köyde ve yanından geçen aynı isimli büyük vadide `dokuz kiliseler` olduğundan söz edilir. (Hovsep Hayreni) SN
Kavuktepe köy - Hozat - Tunceli
1928 K: Taçkireg/Taçekrek [ Erm ]
1928 K: Geviç [ Kürd givîj "alıç" ]
■ +kireg eki için Hozat Karaçavuş (Zankireg) köyüne bakınız. SN
OrmanYolu x - Hozat - Tunceli
1928 K: Tağar [ Erm t'ağar "çanak" ]
1530 T: Tağar
■ Ermenice T'ağar (Թաղար) sözcüğü `topraktan yapılma kavisli kap, çanak` anlamındadır. Tağar yalnızca köy ismi değil, o civarda kaynağını alan ve aşağıda Murat nehrine dökülen büyükçe bir çayın da ismidir. EH-1915'de bu çayın ismi Taxara Çur, köyün ismi de Taxar olarak kayıtlı. Tahar olarak düşünürsek kaynağı ve anlamı belirsiz. OH-1530'da ise Tağar şeklindedir. SN
Yenibaş x - Hozat - Tunceli
1928 K: Amutka
E1914: Amudga [ Erm ]
■ Dersim'e yakın çevrelerde sonu “-ga” ile tamlanan bir dizi isim var. Aşodga, Muşeğga vb. Bunlar anlaşılır şekilde özel şahıs isimleri ile -ga ekinden oluşuyor. Amud yada Amut diye bir şahıs ismi bilinmiyor, ama geçmişte kullanılmış olabilir. - Hovsep Hayreni ■ +ga eki için iki ayrı görüş ileri sürülebilir. Eski Ermenice sözlüklere göre ga “durak, bulunulan yer, mevki, bucak” anlamında sözcük, ki Farsça gâh ve Kürdce +geh ile eş kökenli olması gerekir. Diğer yoruma göre +ga eki, +ig küçültme eki ile +a genitiv ekinin bileşimi olabilir. Aşodga = Aşodig'in (yeri). - SN SN
Hozat ilçe - Hozat - Tunceli
1512: Xozad (idari bölge)
Y1100: Xozanôn (idari bölge)
E666 Aşx: Xozan (idari bölge) [ Erm xozan "biçilmiş tarla veya nadaslık" ]
U800-: Xuzanu (idari bölge)
■ Eski kaynaklarda Xozan ve Xozad olarak geçen yöre, bugünkü Çemişgezek ve Hozat'ı içeren bölgedir. Bugünkü kasaba 19. yy'da Hozat nahiye merkezi olarak kuruldu; bir süre Dersim sancak merkezi oldu. SN
Karaçavuş x - Hozat - Tunceli
1928 K: Zankireg/Zanekrek [ Erm ]
■ 1994 yılında boşaltılarak tahrip edilmiştir. +kirek eki muhtemelen Erm akrarag > Tr ekrek (`çiftlik`) sözcüğüdür. Dersim dahilinde Taçkirek, Manekrek, Haçkirek yer adları benzer yapıdadır. SN
Kardelen köy - Hozat - Tunceli
1960-2000 DİE: Tavuklar
1928 K: Tavug [ Erm t'avug "orman, sık bitkili yer" ]
■ Bu köyün ismi resmiyette bile son zamanlara kadar Tavuk'du. Yöre halkı bunun Türkçe bildiğimiz tavuk anlamında olduğunu sanarak alay konusu yapıyor. Köy sakinleri de bundan rahatsız oldukları için dilekçe verip köylerinin ismini Kardelen diye değiştiriyor. Halbuki orijinal isim Ermenice Tavug olup Türkçe tavuk ile ilgisi yoktur. EES'ye göre Tav: Öz Ermenice bir kök sözcük. Anlamı orman ve koruluk yerler için sık, yoğun demektir. Bundan türeyen Tavud: Sık ağaçlı yer. Kırsal yöre ağzında küçülüm ekiyle Tavug biçimini almış olabilir. Tavug köyünün sırtı çok sık ve küçük meşe ağaçlarıyla kaplı bir dağdır. - Hovsep Hayreni SN
■ Köyün adı, yaslandığı ve "sık ormanlık, yoğun koruluk" manasına gelen Tavug (ya da Tavud) dağından gelirmiş. bulut83
■ Zazaca Tawuxe. asmen
Ağaveysi mah Hozat - Hozat - Tunceli
1928 K: Ağvés [ Erm ağvés "tilki" ]
Güneyharman köy - Mazgirt (Akpazar bucağı) - Tunceli
1928 K: Köderiç
E1878, E1902 AY, Epr: Gotar'ic/Kodar'ic [ Erm ]
Y525: Kithárizon
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
■ İmparator I Justinus devrinde (y. 525) tahkim edildiği Bizans kaynaklarında kaydedilen Kitharizon adlı yerdir. Erm aric sözcüğü için Erzincan Kemah Eriç maddesine bakınız. SN
Karabulut köy - Mazgirt (Akpazar bucağı) - Tunceli
1928 K: Sorak/Sorek
E1878 AY: Tsorag [ Erm "derecik" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Kepektaşı köy - Mazgirt (Akpazar bucağı) - Tunceli
E1878, 1928 AY, K: Pağnik [ Erm pağnik' "ılıca" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Kuşçu köy - Mazgirt (Akpazar bucağı) - Tunceli
E1878 AY: Xuşig/Xuşin [ Erm ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
Obrukbaşı köy - Mazgirt (Akpazar bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Lemk
E1878 AY: Lampk' [ Erm "kulplar, tutamaklar" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
Örs köy - Mazgirt (Akpazar bucağı) - Tunceli
1928 K: Örs
E1878, E1914 AY, K&P: Urts [ Erm "gelinhaçı" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
■ Urts: Ermeni geleneğinde düğünlerde çiçekler ve meyvelerle süslenip elden ele gezdirilen haç şeklinde tahta simge. (SN) ■ Bu köyün ismi Ermenice kaynaklarda Urts'tur. Ermenice tam olarak böyle bir kelime de var: Kabarık ve yumuşak bir tür ot. Türkçe karşılığı; keklik otu. (Hovsep Hayreni) SN
Dedebağ köy - Mazgirt (Darıkent bucağı) - Tunceli
1928 K: Bağin
Y610 Kyp: Palinês
E432, E1879 MKh: Bağin [ Erm ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
■ Urartu krallığından kalma kalesi ve Ortaçağdan beri işletilen ılıcası vardır. Ancak belirgin anlam bağına rağmen Bağin adını Erm pağan/pağnik' (ılıca) sözcüğüyle birleştirmek güçtür. ■ 1994'te köy boşaltıldı, tahrip edildi. Halen metruktur. (SN) ■ Urartu zamanından beri kalesiyle ünlü olan bu yerde eski tanrılara ait bir tapınak da olmuşsa eğer, yer ismi Bagin (tapınak) sözcüğüyle ilgili olabilir. Ancak burada da şöyle bir problem var. İsmin basitçe Bagin'den Bağin'e dönüşmüş olduğunu varsaymak kolay değil. Zira eski Yunan ve Latin kaynaklarında bu isim Palin olarak geçiyor. Onlardan duyulan isimlerdeki L'nin Ermenicede Ğ'ye dönüşme durumu yaygındır. Fakat acaba Yunan kaynakları o ismi orijinalinden ne olarak duyup da Palin olarak kayda geçmişler bu da belirsiz. (Hovsep Hayreni) SN
Kuşaklı köy - Mazgirt (Darıkent bucağı) - Tunceli
1928 K: Manekrek [ Erm ? akarag "? çiftliği" ]
■ Bu isim de Erm. akarag'lı olanlardan biridir. Manakarag> Manakrak> Manekrek. Man Ermenicede “tur, döngü, dolanma, gezi” anlamlarına geliyor. Bu kökten fiil olarak Manel: Eğirmek, burmak, örmek. Man kal: Tur atmak, dolanmak, gezinmek. Manatsnel: Gezdirmek. Ayrıca Mananadeğ: Gezinti yeri. Sonuç olarak bu ismi Gezi Çiftliği şeklinde yorumlayabiliriz. (Hovsep Hayreni) SN
Alanyazı köy - Mazgirt - Tunceli
1928 K: Xozinkéğ
E1879, E1914 Epr II.187: Xozinkéğ/Xozinküğ [ Erm "domuzköy?" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
■ Aziz Krikor Lusavoriç'in torunu olan Gatoğigos Aziz Husig'in (ö. 347) bu köyde gömülü olduğu rivayet edilir. Aziz Husig manastırı 19. yy sonunda yarı harabe durumundaydı. SN
Avunca köy - Mazgirt - Tunceli
1928 K: Keştun
E1914: Xaçdun [ Erm "Haç evi" ]
Demirkazık köy - Mazgirt - Tunceli
K2010: Kocvanis
1928 K: Koca Ovanis
E1878 AY: Xoca Ohannes [ Erm Ohannes "öz." ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
Gümüşgün köy - Mazgirt - Tunceli
1928 K: Gevan [ Erm gaban "geçit" ]
■ Bu isim bana Gaban'dan dönüşmüş gibi geliyor. Bir Kürt araştırmacı olan Bilal Aksoy da Erm. Gaban'ın (dağ geçidi, derbent) kimi yerde Keban'a dönüştüğü gibi, kimi yerde Geben, burada da Geban>Gevan dönüşümüne uğradığı tahmininde bulunuyor. Köyün konumunun da geçit yeri olarak yorumlamaya elverişli olduğuna dikkat çekiyor. (Hovsep Hayreni) SN
Koçkuyusu köy - Mazgirt - Tunceli
1928 K: Dilanoğlu [ Kürd dîlan? "köleler (aş.)" ]
E1878 AY: Diranoğlu [ Erm diran? "(öz.)" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
Yazeli köy - Mazgirt - Tunceli
1928 K: Kirzi [ Erm kzir gen. kzri "hasırotu, hazeran" ]
Yenibudak köy - Mazgirt - Tunceli
1928 K: Tarbusor [ Erm tarpnatsor "demircidere" ]
Mazgirt ilçe - Mazgirt - Tunceli
1928 K: Mazgirt
E867, E1878 AY: Medzgerd [ Erm "büyükhisar" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
■ Tarihçi Vartan'a göre 837 yılında imparator Theophilos'un Mezopotamya seferi esnasında tahrip ettiği kalelerden biri idi. SN
Akpazar bld - Mazgirt (Akpazar bucağı) - Tunceli
E1878, 1928 AY, K: Peri [ Erm perri "bereketli" ]
1928 K: Çarsancak (idari bölge)
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
■ Perri kasabanın, Çarsancak idari bölgenin adıdır. Perri aynı zamanda bugün Peri Suyu olarak anılan nehrin adı olup, kasabanın mı nehirden yoksa nehrin mi kasabadan adlandırıldığı açık değildir. SN
■ Çarsancak (Dört sancak: Çemişgezek, Petek, Sağman ve Mazgird), sırasıyla (16.yy.) Diyarbakır eyâletine bağlı Sancak, (1855) Diyarbakır eyâleti Harput`a bağlı Kaza, (1888) Mamûretülaziz vilâyeti Dersim`e bağlı Kaza, (1927) Elâzığ Pertek`e bağlı Nahiye, Tunceli Mazgirt`e bağlı Nahiye. Sancak merkezi ilk dönemde Pertek idi. Daha sonra Peri kasabasına taşındı. deyar heyran
Görcan mz - Mazgirt - Tunceli
1928 K: Gorcan [ Erm gordzan "yıkıntı, harabe" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Atadoğdu köy - Merkez (Geyiksuyu bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Deştik
1928 K: Teştek
E1914 K&P: Taşdag [ Erm "ovacık" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
■ 1914'te 135 Ermeni ve 62 Alevi nüfusu, Surp Toros kilisesi ve Surp Tovmas manastırı vardır. SN
Dikenli köy - Merkez (Geyiksuyu bucağı) - Tunceli
1928 K: Haçeli [ Erm haceli "sevimli" ]
Eğriyamaç köy - Merkez (Geyiksuyu bucağı) - Tunceli
1928 K: Müşkirek
1530 T: Müşkerek [ Erm mşakarag? "dumanlı çiftlik?" ]
Okurlar köy - Merkez (Geyiksuyu bucağı) - Tunceli
1928 K: Askisor [ Erm hasgetsor "ekindere" ]
Aktuluk köy - Merkez (Çiçekli bucağı) - Tunceli
1928 K: Türüşmek [ "mühürlü" ]
E1878: Troşmag [ Erm "mühürlü" ]
■ Kürd yerleşimi (Laçinan(-Koçgiri) aşireti).
■ Troşmek (sonra Çiçekli) nahiyesi merkez köyü idi. SN
■ Türüşmek (Aktuluk) mahalle statüsünde Tunceli Belediyesi sınırlarına dahil oldu. Candan Badem
Demirkapı köy - Merkez (Çiçekli bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Hıç
1928 K: Xéç [ Erm xaç "haç" ]
Kopuzlar köy - Merkez (Çiçekli bucağı) - Tunceli
1928 K: Xosor [ Erm xosor "eğri büğrü, kaba, yamuk" ]
■ Alevi Kürd yerleşimi (Laçinan(-Koçgiri) aşireti).
Atlantı köy - Merkez (Kocakoç bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Şögeyik
1928 K: Şugayik süfla ve ulya [ Erm "pazarcık" ]
Güdeç köy - Merkez (Kocakoç bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Haceri
1928 K: Xaçkirek/Xaçekrek [ Erm xaçakrag "haç çiftlik" ]
■ +kireg eki için Hozat Karaçavuş (Zankireg) köyüne bakınız. SN
Gürbüzler köy - Merkez (Kocakoç bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Vankük
1928 K: Vankug [ Erm vank'ig "manastırcık" ]
Kuyluca köy - Merkez (Kocakoç bucağı) - Tunceli
1928 K: Putik [ Erm ]
Karşılar köy - Merkez (Geyiksuyu bucağı) - Tunceli
E1878, 1928 K: Halvori
1530 T: Halvori [ Erm alevor/halevor "aksakallı?" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
■ Standart Ermenice alevor (ak sakallı) kelimesinin yerel telaffuzunu H. Acaryan Muş ve Harput yöreleri için halvor, Diyarbekir için halvur olarak verir. SN
Baldan köy - Merkez (Sütlüce bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Taht
1928 K: Ağdad [ Erm ağdad "tuzla, şorak" ]
Dedeağaç köy - Merkez (Sütlüce bucağı) - Tunceli
1928 K: Pilvenk [ Erm p'lvank' "yıkıkmanastır" ]
■ 1938'de katliama maruz kalan Pilvankan/Pilvenkan Zaza Alevi aşiretinin adını bu köy ikamet eden dedelerden aldığı varsayılabilir. SN
Sarıtaş köy - Merkez - Tunceli
1928 K: Zağge
E1878: Dzağge [ Erm dzağge "çiçekli" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
Suvat köy - Merkez (Sütlüce bucağı) - Tunceli
1928 K: Vanariç [ Erm vanar'ic ]
■ Ermenice çok sayıda yer adında görülen ar'ic sözcüğü için Erzincan Kemah Eriç maddesine bakınız. SN
Tüllük köy - Merkez (Sütlüce bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Kâhmut
1928 K: Kaxmut
Erm Hew h42: Gağnud [ Erm "meşeli" ]
Yolkonak köy - Merkez (Çiçekli bucağı) - Tunceli
Yr1993: Kilise
E1878, 1928 AY, K: Sorpiyan
1530 T: Surbehan [ Erm surp Ohan "Aziz Ohannes" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
■ Köydeki ünlü Surp Ohan kilise ve ziyaretgâhı 19. yy'da İngiliz seyyah Taylor tarafından tasvir edilmiştir. SN
Dokuzkaya mz - Nazımiye (Büyükyurt bucağı) - Tunceli
1928 K: Markasor [ Erm markatsor "çayırdere" ]
Yazgeldi köy - Nazımiye (Dallıbahçe bucağı) - Tunceli
1928 K: Xodik [ Erm xodig "otluca" ]
Güzelpınar köy - Nazımiye - Tunceli
1928 K: Hosum [ Erm "çağlayan, taşkın" ]
Sap köy - Nazımiye - Tunceli
Z2010: Sov [ Erm sov? "kıtlık" ]
1928 K: Sap
Turnayolu köy - Nazımiye - Tunceli
1946 MYK: Holik [ Erm holig "alancık" ]
Arslandoğmuş köy - Ovacık - Tunceli
1928 K: Çirpazin [ Erm çrpajin "su ayrımı, taksim" ]
Dumantepe mz - Ovacık - Tunceli
1946 MYK: Ağdat [ Erm ağdad "tuzla, şorak" ]
■ Boşaltılmış ve tahrip edilmiştir. SN
Işıkvuran köy - Ovacık - Tunceli
1928 K: Hars [ Erm "gelin/gelincik" ]
■ Boşaltılmış ve tahrip edilmişken yeniden yerleşime açıldı. SN
Koyungölü köy - Ovacık - Tunceli
1928 K: Kedek [ Erm kedag "derecik" ]
■ Zazaca yerel telaffuzu "Çêdage", Erm. գետակ asmen
■ Zaza Kedeke/Çedeke:Nene evi (ke/çe: ev , deke:nene) oen
Yakatarla mz - Ovacık - Tunceli
1928 K: Zaruk [ Erm dar'ug "ağaççık" ]
■ Boşaltılmış ve tahrip edilmiştir. SN
Yenisöğüt köy - Ovacık - Tunceli
1946 MYK: Pozvenk [ Erm ]
■ Boşaltılmış ve tahrip edilmiştir. SN
Yoncalı köy - Ovacık - Tunceli
1946 MYK: Ortinik [ Erm orténik' "bağlık" ]
Karayonca köy - Ovacık (Yeşilyazı bucağı) - Tunceli
1928 K: Pardi [ Erm pardi "kavaklı" ]
Yenikonak köy - Ovacık (Yeşilyazı bucağı) - Tunceli
1928 K: Hağaçur [ Erm "tuzdere? veya değirmendere?" ]
■ Boşaltılmış ve tahrip edilmiştir. SN
Yeşilyazı köy - Ovacık (Yeşilyazı bucağı) - Tunceli
1928 K: Zeranik [ Zaza zeranige "kayısıcık?" ]
1928 K: Havaçor (idari bölge) [ Erm havaçur "dedepınar" veya "şahinpınar" ]
■ Erm hav `dede, ata` veya `baş, ön` veya `kuş` anlamına gelir. SN
■ B-Erm. "dziran" ծիրան "kayısı" sözcüğünün de farklı telaffuz varyantı olup ondan türemiş olabilir (> dziranig ծիրանիկ "kayısıcık). Ermenice kökenli DZ sesini içeren sözcükler Türkçede, kısmen de Zazacada ve Kürtçede de Z olarak telaffuz edilir (örn. zo ծո, Xnzori (Zz. Xıncoriye) Խնձորի) asmen
Ovacık ilçe - Ovacık - Tunceli
1928 K: Pulur [ Erm plur "tepe, höyük" ]
Ayazpınar köy - Pertek (Akdemir bucağı) - Tunceli
1928 K: Titinik [ Erm tıtenik' "dutluklar" ]
Ballıdut köy - Pertek (Akdemir bucağı) - Tunceli
1928 K: Koxpınik [ Erm ]
Dere köy - Pertek (Dere bucağı) - Tunceli
Z2011: Ormkix
1928 K: Rumkéğ/Oromkéğ [ Erm hromkéğ "Rumköyü" ]
Elmakaşı köy - Pertek (Dere bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Puhatariş
1928 K: Poxateris [ Erm p'oxatrik' "göçmenler" ]
Kayabağ köy - Pertek (Dere bucağı) - Tunceli
1928 K: Ağzonik [ Erm ağtsnig ]
Sürgüç köy - Pertek (Dere bucağı) - Tunceli
1928 K: Sürgüç [ Erm surp prgiç "Aziz Halaskâr (=İsa)" ]
Yamaçoba köy - Pertek (Dere bucağı) - Tunceli
1946 MYK: Erindek
Eski adı: Yerindek [ Erm yer'antag "kaynarca" ]
Çakırbahçe köy - Pertek - Tunceli
Eski adı: Kızılmağara
1928 K: Çoravan [ Erm "kurukent" ]
■ Kürd yerleşimi (Milan aşireti).
Demirsaban köy - Pertek - Tunceli
1946 MYK: Zeverek
1928 K: Sevkar [ Erm sevkar "karataş" ]
■ Veya Kürd Sêvgar `elmacı`. SN
Çalıözü köy - Pertek (Pınarlar bucağı) - Tunceli
1928 K: Vasgirt
E1878 AY: Vasgerd [ Erm Vasgerd/Vasgagerd "Vasag (öz.) hisarı" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Günboğazı köy - Pertek (Pınarlar bucağı) - Tunceli
E1878, 1928 AY, K: Margik [ Erm markig "çayırcık" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Konurat köy - Pertek (Pınarlar bucağı) - Tunceli
1928 K: Xaxi [ Erm xax ]
Pınarlar köy - Pertek (Pınarlar bucağı) - Tunceli
1928 K: Paşavenk
E1878, E1914 AY, K&P: Paşxavank'/Paşxag [ Erm Paşxavank' "ihsan manastırı" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
Sumak köy - Pertek (Pınarlar bucağı) - Tunceli
1928 K: Samak
E1878 AY: Tsamak [ Erm "kuz yaka" ]
Tozkoparan köy - Pertek (Pınarlar bucağı) - Tunceli
1928 K: Tanz
E1878 AY: T'ants [ Erm ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Alevi Zaza yerleşimi (Dervişcemal aşireti).
Pertek ilçe - Pertek - Tunceli
1928 K: Pertek
E1914 K&P: Pertag n.d. Surpdigin [ Erm Surp Digin "Azize Hanım (Meryemana)" ]
E1878 AY, Epr I.397: Pertag [ Erm "kalecik" ]
■ 20. yy başında kısmen Ermeni yerleşimi.
Bakırlı köy - Pertek (Dere bucağı) - Tunceli
1928 K: Şuşenk [ Erm şuşank' "zambaklı" ]
Yeğencik köy - Pertek (Pınarlar bucağı) - Tunceli
1960 DİE: Arpalı
1928 K: Musaderiç
Y545 Pr: Lytararizôn
E666, E1878 Aşx, AY: Lusadar'ic [ Erm ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi.
■ Ermenice çok sayıda yer adında görülen ar'ic sözcüğü için Erzincan Kemah Eriç maddesine bakınız. SN
Şamlı mz - Pertek (Pınarlar bucağı) - Tunceli
E1878 AY: Şamtsik' [ Erm "Şamlılar (Şemsîler?)" ]
■ 20. yy başında Ermeni yerleşimi. Şimdi Zaza yerleşimi (Pilvenk aşireti).
Kırklar x - Pülümür (Balpayam bucağı) - Tunceli
Z2011: Pêrgıniye
1960 DİE: Yelekli
1928, 1946 K, MYK: Pergini
1530 T-Kar: Pergiri [ Erm pergri "şenlik" ]
Boğalı köy - Pülümür (Kırmızıköprü bucağı) - Tunceli
Z2011: Zımaga Abasu [ Zaza "Abbaslar gölgeliği" ]
1946 MYK: Abbasuşağızımağı
1928 K: Zımak [ Erm dzımag "kuzyer, gölgelik" ]
■ Pülümür dahilinde Dzımag/Zımek adında iki yer olduğundan, burası Abbas Zımağı adıyla anılır. Diğeri için Közlüce köyüne bakınız. Ayrıca Hozat Çığırlı köyünün eski adı da Zımek'tir. SN
■ Zımek (Zaza '' güneş görmeyen yer'' ) oen
Çakırkaya x - Pülümür (Kırmızıköprü bucağı) - Tunceli
1928 K: Panciras [ Erm "sebzeli?" ]
Dereboyu x - Pülümür (Kırmızıköprü bucağı) - Tunceli
Z2011: Thonjige
1530, 1928 T-Kar, K: Danzik [ Erm dantsig "armutçuk" ]
Kaymaztepe x - Pülümür (Kırmızıköprü bucağı) - Tunceli
Z2011: Meçiye
1530, 1928 T-Kar, K: Meçi [ Erm méçi "içeriköy" ]
Kocatepe köy - Pülümür (Kırmızıköprü bucağı) - Tunceli
1530, 1928 T-Kar, K: Aşkireg [ Erm aştarag? "kule" ]
■ Alevi Zaza yerleşimi
Kovuklu köy - Pülümür (Kırmızıköprü bucağı) - Tunceli
Z2011: Harşiye
1530 T-Kar: Harsi [ Erm harsi "gelin/gelincik" ]
Salördek x - Pülümür (Kırmızıköprü bucağı) - Tunceli
Z2011: Saldax
1928 K: Salördek
1530 T-Kar: Salorik [ Erm "erikli" ]
■ Mezraları: Surege (Sürek), Gawrag, Kewul. SN
Uzunevler x - Pülümür (Kırmızıköprü bucağı) - Tunceli
Z2011: Pardiye
1928 K: Pardi [ Erm pardi "kavaklı" ]
■ Zaza yerleşimi
■ Eski Ermeni yerleşim yeri olmakla birlikte muhtemelen 19. yy'da boşaltılmıştır. Üzerinde Ermeni haçı olan bir mezartaşı mevcuttur. 1880 yillarinda Nazimiye'den Areyli (Areli) aşiretine mensup (Khal Ferat ocagi) zazalar yerleşmiştir. Karakelle
Ardıçlı x - Pülümür - Tunceli
Z2011: Gêrsunet
1928 K: Gersinut [ Erm ger'senud "kirazlı" ]
Közlüce köy - Pülümür - Tunceli
1946 MYK: Zımak
1530, 1928 T-Kar, K: Zımag [ Erm dzımag "kuz yer, gölgelik" ]
Pülümür ilçe - Pülümür - Tunceli
Z2011: Kuziçan
1530 T-Kar: Pülümüri/Plumuri [ Erm Plurmôri? "bataktepe" ]
■ Zazaca Pılemuriye veya Pulemuriye (Pulêmuriye). M.Tornêğeyali
■ Zazaca Pulemuriye ''armut tepesi''. Pul: tepe, muri: armut. oen
■ Pülümür yöresindeki Zazacada "Pılemoriye" şeklinde telaffuz edilir. Kökü, Ermenice "böğürtlen tepesi" anlamına gelen "plur morri բլուր մոռի olabilir. asmen
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder